احتمالاً کلمه اورکلاک را تا به حال شنیده اید. اورکلاک راهی نسبتاً پر ریسک برای افزایش قدرت و عملکرد قطعات سخت افزاری است. در ادامه قرار است با جزییات بیشتری در مورد این موضوع و مزایا و معایب آن بپردازیم.
فهرست محتوا:
Overclock چیست؟
اورکلاک یا به اختصار O.C به معنای افزایش سرعت کلاک است و قطعات سخت افزاری که داری معیار کلاک هستند میتوانند اورکلاک شوند. از جمله CPU، GPU، RAM، مادربرد و حتی حافظه ها نیز قابلیت اورکلاک دارند.
حال برای درک بهتر مفهوم اورکلاک باید بدانیم کلاک چیست؟
پردازندهها بر اساس فرکانس کار میکنند. میزان فرکانس پردازندهها به معنای تعداد چرخه ای است که میتواند در یک ثانیه انجام دهد که به این چرخه ها کلاک نیز میگوییم. هر چه مقدار کلاک بالاتر باشد نشان دهنده این است که پردازنده توان پردازشی بالاتری دارد. برای مثال پردازنده ای که با فرکانس 3.6 گیگاهرتز کار میکند میتواند 3.6 میلیارد چرخه یا کلاک در ثانیه انجام دهد.
حال با اورکلاک کردن پردازنده تعداد کلاک هایی که میتواند انجام دهد افزایش مییابد، در واقع قدرت پردازشی آن افزایش یافته است. به طور کلی Overclock با افزایش دو شاخص اصلی انجام میشود که شامل ضریب کلاک پایه و سرعت کلاک پایه است که میتوانید آنها را در بایوس(BIOS) مشاهده کنید. از حاصل ضرب این دو شاخص فرکانس کاری پردازنده حاصل میشود.
فرکانس: ضریب کلاک پایه × سرعت کلاک پایه
با افزایش فرکانس، مصرف انرژی پردازنده نیز افزایش پیدا میکند. یعنی نیازمند تأمین انرژی و ولتاژ بالاتر هستیم و در نهایت موجب بالا رفتن دما خواهد شد.اگر دمای پردازنده بصورت صحیح کنترل نشود میتواند منجر به سوختن پردازنده یا ناپایداری آن شود. از طرفی عمر قطعه نیز به دلیل فشار و گرما کمتر خواهد شد.
بنابراین امکان استفاده از خنک کننده های بادی وجود ندارد پس باید به سراغ خنک کننده های آبی برویم که توان انتقال حرارت و خنک سازی بالاتری به نسبت دیگر خنک کننده ها دارند.
این نکته را مد نظر داشته باشید که به نسبت قدرت پردازنده ای که اورکلاک میشود و ولتاژی که به آن میرسد، خنک کنندههای متفاوتی باید استفاده کرد و نمیتوان از یک خنک کننده آبی ارزان قیمت استفاده کرد.
حتی در موارد خاص از نیتروژن مایع برای خنک سازی پردازنده استفاده میشود چون بسیار حائز اهمیت است که دمای پردازنده پایین بماند. در صورت بالا رفتن بیش از اندازه دما امکان ری استارت سیستم یا حتی سوختن قطعه وجود دارد.
اکثر افراد هدف از Overclock را افزایش قدرت پردازنده و استفاده از آن در زمینه های مختلف میدانند در صورتی که اینطور نیست! بعضی از افراد یا کمپانی ها برای انجام تست یا توان نهایی قطعات، آنها را اور کلاک میکنند. جالب است بدانید حتی مسابقات Overclocking در سطح جهانی برگذار میشود و هر ساله رکورد های عجیب و غریبی در این مسابقات به ثبت میرسد.
اورکلاک CPU
معمولاً افراد بعد از شنیدن کلمه اور کلاک، اور کلاک کردن سی پی یو به ذهنشان میرسد که تصور اشتباهی نیست چون سی پی یو رایج ترین قطعه ای است که اور کلاک میشود. اما توجه داشته باشید که تمام CPUها قابل اور کلاک نیستند!
کمپانی ها بعضی از سری های پردازنده های خود را قفل میکنند تا امکان اورکلاک نداشته باشند به همین خاطر بر روی باکس بعضی از CPUها کلمه Unlocked نوشته شده است. از طرفی خود کمپانی ها نیز تمام قدرت سی پی یو را در اختیار مصرف کنندگان نمیگذارند.
در واقع با اورکلاک کردن بصورت قابلیتی که خود کمپانی ها در اختیار کاربران میگذارند میتوان به این قدرت دست یافت یا از طریق نرم افزار های مخصوص بصورت کاستوم شده CPUها را اورکلاک کرد.
تمام مدل های برند اینتل و AMD قابلیت اوورکلاک ندارند. از برند Intel فقط پردازنده های سری K و تقریباً تمام پردازنده های برند AMD قابل اورکلاک هستند. معمولاً افزایش قدرت سی پی یو پس از اورکلاک بین 15 تا 20 درصد است.
این را به خاطر داشته باشید که این ارقام همیشگی نیستند و مقدار افزایش قدرت بستگی به شرایط محیطی پردازنده، نسل، مدل، طول عمر و… دارد که نمیتوان به طور قطع درصد افزایش قدرت را پیشبینی کرد. پیشنهاد ما این است حتما در مورد پردازنده ای که میخواهید آن را اورکلاک کنید بسیار تحقیق کنید و از تجارب دیگران استفاده کنید.
این نکته را مد نظر داشته باشید که امکان اورکلاک بر روی همهی مادربردها امکان پذیر نیست!
برای اورکلاک پردازنده های برند اینتل باید از مادربرد های سری Z استفاده کنید چون به همین منظور ساخته شدهاند. پردازندههای برند ای ام دی را نیز میتوانید بر روی هر مادربردی به جز مادربردهای سری A اورکلاک کرد.
اورکلاک GPU
برخلاف CPU ها تقریباً تمام جی پی یو ها را میتوان اورکلاک کرد. معمولاً عملکرد جی پی یو ها نیز پس از Overclock با افزایش 15 تا 20 درصدی مواجه میشود.
این نکته را مد نظر داشته باشید که کارت گرافیک ها برخلاف خنک کننده های CPU از خنک کنندهای بادی استفاده میکنند یا در شرایط ایدهآل از کاستوم کولینگ های آبی، به همین خاطر باید محدودیتی هایی را در اورکلاک GPU اعمال کرد و دائما دمای آن را چک کرد تا دچار مشکل نشود.
چون سیستم خنک کننده کارت گرافیک ها برای خنک سازی پردازنده در حالت عادی طراحی و ساخته شده است و امکان سوختن GPU در دمای بسیار بالا وجود دارد. این نکته را فراموش نکنید که باید هوا در کیس به خوبی جریان داشته باشد و امکان خروج هوای گرم نیز فراهم باشد.
علاوه بر اینکه افراد بصورت کاستومایز کارت گرافیک ها را اورکلاک میکنند، کمپانی ها نیز کارت گرافیکی هایی تحت عنوان OC عرضه میکند که در بصورت کارخانهای اورکلاک شده اند و قدرت بیشتری نسبت به نسخه های عادی دارند.
مزایا و معایب اورکلاک
معمولاً اور کلاک را بعنوان راهی برای افزایش قدرت سیستم به ما معرفی میکنند اما این راه کم خطر نیست و میتواند هزینه های زیادی به همراه داشته باشد که باید از آن اگاه باشید و بعد تصمیم به اور کلاک کردن قطعات خود بگیرید. در ادامه به مزایا و معایب اور کلاک میپردازیم.
مزایای اورکلاک:
- اصلی ترین مزیت اور کلاک افزایش قدرت سیستم است پس اگر به قدرت بیشتری نیاز دارید و نمیتوانید سیستم خود را ارتقا دهید یکی از راهها اور کلاک است اما ریسک های خود را دارد.
- میتوان از اور کلاک برای بهینه سازی سیستم استفاده کرد. در صورتی که یکی از قطعات سیستم شما با دیگر قطعات همخوانی ندارد و ضعیف تر است و ایجاد گلوگاه کرده است میتوانید از اور کلاک استفاده کنید تا عملکرد آن را بهبود دهید و سیستم را بهینه تر کنید. برای مثال اگر سی پی یو شما از کارت گرافیک ضعیف تر است میتوانید آن را اورکلاک کنید.
- اگر نیاز به پردازنده قدرتمندی دارید اما توان خرید آن را ندارید میتوانید با خرید یکی پردازنده ارزان قیمت تر و اور کلاک آن تقریبا به خواسته خود برسید. هر چند پیشنهاد ما این است همچین ریسکی نکنید و واقعا اگر ناچار بودید سراغ این گزینه بروید.
معایب اورکلاک:
- میتوان گفت بزرگترین عیب اور کلاک کاهش طول عمر قطعه است. به دلیل افزایش دما و ولتاژ بالاتر از معمول قطعه زودتر عمر مفید خود را از دست میدهد.
- ایجاد هزینه اضافه برای ارتقای خنک کننده و Power به دلیل افزایش گرما و مصرف انرژی.
- امکان سوختن یا ناپایداری قطعه با اور کلاک غیر اصولی و عدم تجربه کافی.
- امکان آسیب به دیگر قطعات مانند پاور یا مادربرد به دلیل فشار مضاعف.
- امکان آسیب جبران ناپدیر(سرما زدگی) در صورت عدم ایمنی کافی حین خنک سازی قطعه با نیتروژن مایع.
اور کلاک برای چه کسانی مناسب است؟
اکنون مواردی که لازم بود تا دانش حداقلی در مورد مبحث اور کلاک بدانید را یادگرفتید و خودتان بهتر از هر کس دیگری میتوانید این تصمیم را بگیرید که آيا نیازمند اور کلاک کردن هستید یا خیر؟
در نهایت بعنوان پیشنهاد اگر علم و تجربه کافی در زمینه اورکلاکینگ را ندارید ریسک نکنید یا حداقل از افراد با تجربه در این زمینه کمک بگیرید. اما اگر خیلی مصر هستید که به این حوضه ورود کنید حتما علم کافی در این زمینه را بدست بیاورید و بعد اقدام کنید همچنین سعی کنید از تست کردن بر روی قطعات گران قیمت و نو پرهیز کنید چون میتواند برایتان گران تمام شود.
توضیحاتتون درباره اورکلاک واقعا جالب بود
دوست دارم یک بار هم شده یک اورکلاک ریز انجام بدم و تستش کنم😄